By De-Lira
Οι τελευταίες πορείες έδωσαν την αφορμή για την συλλογή στοιχείων σχετικά με τα χημικά που χρησιμοποιούνται από τα ΜΑΤ. Η διαπίστωση για την ισχυροποίηση της επίδρασης τους σε όσους βρίσκονται στο δρόμο τα τελευταία χρόνια είναι δεδομένη. Η τεχνολογική εξέλιξη ήταν αδύνατο να παραμείνει εκτός των στρατηγείων καταστολής των μαζών με αποτέλεσμα να παρατηρείτε σωρεία παραβάσεων ευρωπαϊκών και παγκόσμιων συνθηκών με ελλιπή επιχειρήματα. Στο παρόν κείμενο θα ξεκινήσω μια ανάλυση των διαφόρων χημικών που χρησιμοποιούνται, θα προχωρήσω σε μια ιστορική αναφορά από την πρώτη χρήση δακρυγόνου και θα αναφερθώ στα ιατρικά προβλήματα και τους θανάτους που προκαλούν. Στην συνέχεια θα αναφερθώ στην κατάσταση της Ελλάδας, τις απόψεις των αστυνομικών για τη χρήση δακρυγόνων αλλά και την τελευταία αγωγή που έγινε εναντίον του δημόσιου για το συγκεκριμένο ζήτημα.
ΤΥΠΟΙ ΔΑΚΡΥΓΟΝΩΝ
Το δακρυγόνο είναι χημικό αέριο που προσβάλλει τους βλεννογόνους ιστούς του αναπνευστικού συστήματος και κάνει τα μάτια να δακρύζουν. Τα τελευταία 40 χρόνια χρησιμοποιείται για τον έλεγχο διαδηλώσεων ενώ παλιότερα η χρήση τους περιοριζόταν αποκλειστικά στο πεδίο της μάχης. Η χρήση τους στον πόλεμο είναι πλέον απαγορευμένη βάση Συνθηκών για τα Χημικά Όπλα ενώ ανάλογες συνθήκες ισχύουν και για την χρήση εναντίον του εσωτερικού εχθρου…Τα περισσότερα είδη δακρυγόνων πήραν την ονομασία τους από τα χημικά στοιχεία που περιέχουν
• CN (Chloroacetophenone): Είναι διαλυτό σε οργανικούς διαλύτες και γι' αυτό αποτελεί την πρώτη ύλη στους εκτοξευτήρες δακρυγόνου με μορφή σπρέι (γνωστοί σαν φυσούνες). Δεν αντιδρά με το νερό, κάτι που κάνει εύκολη την ανάμειξη του με το νερό των πυροσβεστικών αντλιών στην καταστολή διαδηλώσεων. Πήρε το όνομά της από τον αμερικανικό στρατό. Παρασκευάστηκε πρώτη φορά το 1871 από το γερμανό χημικό Γκρέμπε και πρωτοχρησιμοποιήθηκε στα τέλη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου από τους αμερικάνους.
• CS (Orthochlorobenzalmalononitrile): Αντικατέστησε το ευρέως διαδομένο CN για δύο λόγους. Ο πρώτος και πιο σημαντικός είναι οτι το CN παρατηρήθηκε ότι οι διαδηλωτές ανέπτυσσαν ανοχή (tolerance) στην ουσία και έτσι μειώνεται η επίδραση του. Ο δεύτερος λόγος είναι οτι έχει σχετικά χαμηλό σημείο τήξεως (58 βαθμούς C) και έτσι μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ευκολότερα από τους Βρετανούς στο τροπικό κλίμα των αποικιών τους. Δημιουργήθηκε από τους Βρετανούς Κόρσον και Στόκτον τον Μάιο του 1928. Η παραγωγή του ξεκίνησε τη δεκαετία του '50 από την εταιρεία Chemical Defence Experimental Establishment στο Πόρτον της Αγγλίας. Η πρώτη εφαρμογή του έγινε από τα βρετανικά στρατεύματα στην Κύπρο το 1961.
• CR (Dibenz-1, 4-oxazepin): Παρασκευάζεται επίσης από την Chemical Defence Experimental Establishment. Οι πρώτες αναφορές στην ουσία αυτή έγιναν το 1962. Η ακριβείς ιδιότητές του αποκρύπτονται με μεγάλη μυστικότητα. Λέγεται οτι είναι πολύ αποτελεσματικότερο από το CN και το CS.
• OC (Oleoresin Capsicum): Είναι ευρέως γνωστό με το όνομα pepper spray. Είναι φυσική ουσία και εξάγεται από τις πιπεριές καγιέν (εξού και τ' όνομα του). Κατά την εκτόξευσή του δεν εξατμίζεται, όπως τα παραπάνω στοιχεία, γι' αυτό και απαιτείται άμεση επαφή με τα ευαίσθητα σημεία και τις βλεννογόνους του διαδηλωτή για να είναι αποτελεσματικό. Πρωτοπαρακευάστηκε το 1930. Πρώτη χρήση του έγινε από την αμερικανική αστυνομία τη δεκαετία του '70. Μετά το 1989 χρησιμοποιείται μαζικά από το FBI.
• CN/CS, CN/OC, CS/OC: Επίσης είναι δυνατή ανάμειξη των παραπάνω στοιχείων, κάτι που επιτείνει τη δηλητηριώδη δράση τους. Πιο διαδεδομένη ανάμειξη είναι το OC/CS, το οποίο και αποκαλείται ενισχυμένη δόση.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ CS
Το CS είναι το βασικό χημικό που χρησιμοποιείτε για την καταστολή του «εσωτερικού εχθρού» γι αυτό και επιλέγω ν ασχοληθώ ως επί το πλείστον με αυτό. Το CS παρασκευάστηκε το 1929 από τους Αμερικανούς χημικούς Corson και Stoughton, τα αρχικά του ονόματος των οποίων έδωσαν και το όνομα στο CS. Η φρίκη του Ά παγκοσμίου πολέμου υποχρέωσε τη διεθνή κοινότητα να σκεφτεί τρόπους αντιμετώπισης αυτών των νέων όπλων που σκόρπισαν το θάνατο στα ευρωπαϊκά πεδία των μαχών. Με το πρωτόκολλο της Συνθήκης της Γενεύης του 1925, θεσμοθετήθηκε η πρώτη διεθνής απαγόρευση των χημικών όπλων. Σύμφωνα με τη συνθήκη, απαγορεύεται απόλυτα οποιαδήποτε χρήση χημικών αερίων ή άλλων χημικών ή βιολογικών όπλων στην διάρκεια πολεμικών επιχειρήσεων, ενδεχόμενη δε παραβίαση αυτού του κανόνα συνιστά έγκλημα πολέμου.
Παρά την ύπαρξη της συνθήκης της Γενεύης το CS χρησιμοποιήθηκε από τους συνήθεις ύποπτους Αμερικανούς το 1964 στο Ν. Βιετνάμ. Το Μάρτη του 1965, λόγω ενός στρατιωτικού επεισοδίου κοντά στη Σαϊγκόν, το νέο έκανε το γύρο του κόσμου ότι οι ΗΠΑ άρχισαν χημικό πόλεμο. Αυτό διαψεύστηκε αμέσως από τους αξιωματούχους της Ουάσιγκτον, οι οποίοι διαμαρτυρήθηκαν ισχυριζόμενοι ότι οι δακρυγόνοι ουσίες θα χρησιμοποιούνται μόνο για τον «έλεγχο» συλλαλητηρίων και ανάλογων καταστάσεων. Όλο το καλοκαίρι του 1965 δεν αναφέρθηκαν άλλα επεισόδια χρήσης δακρυγόνων, ενώ συγχρόνως είχε δρομολογηθεί μια καλά οργανωμένη καμπάνια σε στρατιωτικά και εμπορικά περιοδικά, με σκοπό να αποκατασταθεί η εικόνα των ΗΠΑ. Κατά τα επόμενα χρόνια αναπτύχθηκε εντατικά η τεχνολογία χρήσης του και πρακτικά, κάθε οπλικό σύστημα που χρησιμοποιούνταν στην Ινδονησία, είχε και δυνατότητα χρήσης CS. Αρχίζοντας από χειροβομβίδες μέχρι ειδικά διαμορφωμένα ελικόπτερα ή αγροτικά μηχανήματα που φυσούσαν 5κιλες σακούλες με CS μέσα σε τούνελ. Φυσικό ήταν, με τέτοια χρήση, να υπάρχουν πολλά θύματα λόγω ασφυξίας και πνευμονικού οιδήματος. Εκτος από το Ν.Βιετναμ το CS χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα και στον εμφύλιο πόλεμο στη Β. Ιρλανδία.
Σε εμπόλεμες συνθήκες και καταστάσεις εκτός έλεγχου ο αντικειμενικός σκοπός της μαζικής ανάπτυξης του χημικού ήταν να επεκταθεί η αποτελεσματικότητα των συμβατικών όπλων, δηλαδή, να πολλαπλασιαστεί η θανατηφόρα απόδοσή τους. Η ισχυροποίηση του φάνηκε ξεκάθαρα όταν η χρήση που έγινε στα φοιτητικά συλλαλητήρια στο Berkley είχε σαν αποτέλεσμα να ξεραθούν πολλά δέντρα στην Πανεπ/πολη. Επίσης, αγρότες παραπονέθηκαν για απώλειες στη σοδειά τους, που προκλήθηκαν από διαρροή από γειτονικό εργοστάσιο παραγωγής του στο New Jersey.
Η συστηματική παραβίαση της Συνθήκης της Γενεύης και η χρήση των αερίων CS και CN από τις ΗΠΑ στον πόλεμο του Βιετνάμ ανάγκασε τον ΟΗΕ να καταλήξει στην απόφαση 2603/16-12-69, σύμφωνα με την οποία, μεταξύ άλλων: «….καλούνται τα κράτη μέλη να κάνουν σαφή δήλωση, ότι η απαγόρευση που περιλαμβάνεται στο Πρωτόκολλο της Γενεύης έχει εφαρμογή στην πολεμική χρήση όλων των χημικών βακτηριολογικών και βιολογικών ουσιών (συμπεριλαμβανομένων των δακρυγόνων και άλλων βλαπτικών ουσιών), όσων υφίστανται σήμερα και όσων μπορεί να αναπτυχθούν στο μέλλον». Επιπρόσθετα, βάσει της Σύμβασης του Παρισιού (1993) «η παραγωγή των χημικών ουσιών για στρατιωτικούς σκοπούς έχει απαγορευθεί». Συμπερασματικά αυτά τα χημικά αέρια συνιστούν κατά το ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ χημικά όπλα και γι΄ αυτό απαγορεύεται η χρήση τους μεταξύ εμπόλεμων κρατών, διότι ενδεχόμενη χρήση τους σε διακρατική σύρραξη συνιστά έγκλημα πολέμου.
Είναι αξιοσημείωτο ότι ενώ οι συγκεκριμένες ουσίες κρίνονται παράνομες για χρήση κατά την διάρκεια εμπόλεμης διαμάχης δυο κρατών δεν γίνεται πουθενά αναφορά για την χρήση τους εναντία στον «εσωτερικό εχθρό». Τα δακρυγόνα και τα ασφυξιογόνα μέσα που χρησιμοποιούν οι αστυνομικές δυνάμεις σε όλο τον κόσμο, δεν είναι τίποτα άλλο παρά χημικά όπλα για εσωτερική χρήση, που θα ΄πρεπε να απαγορευτούν για τους ίδιους λόγους που απαγορεύονται τα πολεμικά χημικά όπλα. Αν μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει λογική πίσω από αυτή τη νομική κάλυψη, η εσωτερική χρήση εξαιρείται από την απαγόρευση, όχι γιατί είναι λιγότερο δραστική, αλλά επειδή ο πόλεμος με τον «εξωτερικό εχθρό» έχει κανόνες, ενώ ο πόλεμος στο κοινωνικό-ταξικό πεδίο με τον «εσωτερικό εχθρό» μπορεί να είναι ανεξέλεγκτος….
ΙΑΤΡΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Παρά της καθησυχαστικές παραινέσεις για την χρήση δακρυγόνων σωρεία μελετών αποδεικνύει την εγκληματική τους επίδραση. Σε μελέτη του ελληνικού στρατού και συγκεκριμένα της 33ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας με τίτλο “ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΔΙΜΟΙΡΙΑΣ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗΣ ΠΛΗΘΟΥΣ”, όπου μεταξύ των άλλων περιλαμβάνονται οδηγίες χρήσης των δακρυγόνων, καθώς και πρώτες βοήθειες σε περίπτωση προσβολής από χημικά! Σύμφωνα με το επίσημο αυτό εγχειρίδιο του στρατού απαγορεύεται η ρίψη δακρυγόνων βλημάτων σε κατοικημένες περιοχές. Επίσης σύμφωνα με τις οδηγίες του Μνημονίου αυτού « δεν επιτρέπεται η χρήση χημικών ουσιών: α) σε ποδοσφαιρικά γήπεδα, β) σε θέατρα και κινηματογράφους, γ) σε σχολεία, δ) σε χώρους, όπου για την έξοδο ή την αποχώρηση το πλήθος πρέπει να εξέλθει υποχρεωτικά από στενά περάσματα ή θύρες». Στην συγκεκριμένη μελέτη όπου η βασική υπόθεση ήταν οι κίνδυνοι καρκινογένεσης, όμως δε κατέληξε πουθενά. Τονίζεται ότι η παρατεταμένη έκθεση σε πολύ χαμηλή συγκέντρωση CS είναι περισσότερο ανησυχητική και θα πρέπει να μελετηθεί περαιτέρω. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα ασφαλείας και για τους αστυνομικούς (θα συζητηθεί στην συνέχεια) που ενδέχεται να εκτίθενται τακτικά σε διασταυρούμενη μόλυνση όταν κάνουν χρήση CS, αφού πρόκειται για ουσία ιδιαίτερα ανθεκτική. Τα CS1 και CS2 διατηρούνται ακόμη περισσότερο και συνεπώς συνιστούν περιβαλλοντικό ρίσκο όσον αφορά τη δυνατότητα καθαρισμού του χώρου στον οποίο χρησιμοποιήθηκαν.
Σε επιστολή τις ελληνικής ένωσης χημικών προς τον Γεώργιο Παπανδρέου τονίζεται ότι «η χημική ουσία CS (ορθοχλωροβενζινομαλονονιτρίλη) που χρησιμοποιείτε από την ΕΛΑΣ κατατάσσεται στα χημικά όπλα, είναι όμως 10 φορές πιο δραστική από αντίστοιχες ουσίες που εμπεριέχονταν σε δακρυγόνα στο παρελθόν. Η χημική ουσία CS μπορεί να αποβεί τοξική εφόσον ριχτεί από μικρή απόσταση- λιγότερο από πέντε μέτρα- στο πρόσωπο ανθρώπων και μέσα σε κλειστό χώρο. Όταν το CS εισέρχεται στον λάρυγγα μέσω της εισπνοής προκαλεί αναπνευστικά προβλήματα και ερεθισμό των ματιών. Μπορεί όμως και να οδηγήσει σε διάτρηση του στομάχου, αφού ανακατεύεται με το σάλιο και εισέρχεται στο πεπτικό σύστημα. Το CS -κυρίως σε μεγάλες συγκεντρώσεις- μπορεί να προκαλέσει πνευμονικό οίδημα ή ακόμη και οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια σύμφωνα με το αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (CDC). Πρόσφατες διεθνείς μελέτες συσχετίζουν την ουσία αυτή και με θανάτους, σε περιπτώσεις εισπνοής πολύ μεγάλων ποσοτήτων». Καταλήγοντας, τονίζουν ότι , «η χρήση σε αστικές περιοχές που χαρακτηρίζονται από κλειστά «μικροπεριβάλλοντα»- micro environments, προκαλεί τη συσσώρευση επί μακρόν των παραπάνω τοξικών χημικών ουσιών στο αστικό πολεοδομικό συγκρότημα. Επίσης, οι σταθερές μετεωρολογικές συνθήκες μπορούν να προκαλέσουν την πολύωρη παραμονή στα χαμηλά επίπεδα της ατμόσφαιρας των τοξικών χημικών ενώσεων σε επίπεδα συγκεντρώσεων ικανών να επιφέρουν τα συμπτώματα για τα οποία αρχικά σχεδιάστηκαν για μακρό διάστημα και σε μεγάλη κλίμακα. Η παραμονή επιτείνεται εάν η διασπορά των χημικών ενώσεων γίνει τη νύχτα ή λίγο πριν και συνδυασθεί με κατάλληλες συνθήκες υγρασίας, παρουσίας άλλων αερολυμάτων και άλλων ρύπων από τη «συνήθη» ατμοσφαιρική ρύπανση του λεκανοπεδίου».
Η επισήμανση τις ένωσης χημικών έρχεται σε πλήρη ταύτιση με άρθρο του έγκυρου Ιού της Κυριακής που δημοσιεύτηκε στην ελευθεροτυπια τις 13/9/1998. Μεταξύ άλλον αναφέρεται ότι στη διεθνή βιβλιογραφία υπάρχει σημαντικός όγκος δημοσιευμάτων με τις επιδημιολογικές και κλινικές παρατηρήσεις επιστημόνων που μελέτησαν τις ουσίες αυτές. Τα συμπεράσματα των μελετών καταλήγουν σε τριών ειδών διαπιστωμένες βλάβες που προκαλούνται στους διαδηλωτές:
1) Βλάβες στους οφθαλμούς. Η επίδραση των δακρυγόνων ουσιών στα μάτια είναι πολύ σοβαρότερη από έναν ολιγόλεπτο ερεθισμό. Σύμφωνα με τη μελέτη του Γερμανού καθηγητή Χόφμαν "σε μικρές συγκεντρώσεις το δακρυγόνο προκαλεί οιδήματα του επιθηλίου. Σε υψηλές συγκεντρώσεις προκαλούνται μόνιμες βλάβες, ιδιαίτερα στον κερατοειδή. Αν τo δακρυγόνο έρθει σε άμεση επαφή με τους ιστούς, προκαλείται βαριά βλάβη και νέκρωση στον κερατοειδή χιτώνα". Το σημαντικότερο είναι το γεγονός ότι η βλάβη των οφθαλμών έγινε αισθητή μόλις 8 μήνες μετά την προσβολή.
2) Βλάβες στην επιδερμίδα, φλεγμονές και αλλεργίες. Ηδη από το 1933 έχουν διαπιστωθεί κλινικά οι αλλεργικές επιδράσεις του CN. Τις ίδιες συνέπειες έχει το CS: η επαφή της επιδερμίδας με τη χημική ουσία για διάστημα μεγαλύτερο του ενός λεπτού προκαλεί ερύθημα, οίδημα και φλεγμονή. Ένας από τους κρυφούς αλλά ιατρικά βεβαιωμένους παράγοντες της ραγδαίας αύξησης των αλλεργιών σ' όλο τον κόσμο είναι και η αθρόα χρήση δακρυγόνων! Ιδιαίτερη επιβάρυνση σε αλλεργίες έχουν και οι αστυνομικοί υπάλληλοι που χειρίζονται τα μηχανήματα εκτόξευσης δακρυγόνων. Το φαινόμενο έχει περιγράψει ο Φρέιζερ, με αφορμή έναν αμερικανό δεσμοφύλακα, επιφορτισμένο με τη χρήση της φυσούνας στη φυλακή. Ο σωφρονιστικός υπάλληλος παρουσίασε συμπτώματα βαριάς αλλεργικής φλεγμονής σε όλο του το σώμα.
3) Καρκινογένεση και άλλες μακροπρόθεσμες επιδράσεις. Παρόμοιες διαπιστώσεις εξέθεσαν και οι Κάλμαν και Κουτσινέλ στο επιστημονικό συμπόσιο που οργανώθηκε με θέμα τα δακρυγόνα το 1971. Τα συστατικά του CS και του CN μπορεί, κατά τη γνώμη τους, να προκαλέσουν καρκίνο, τερατογενέσεις, γενετικές μεταλλαγές και προβλήματα κληρονομικότητας. Νεότερες έρευνες για το CS επιβεβαιώνουν ότι προκαλεί καρκίνο (περιοδικά Nature τ. 240, 1972 και New Scientist τ. 57, 1973). Μια έρευνα σε βετεράνους του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου, που είχαν δεχθεί την επίδραση παρόμοιων χημικών ουσιών, έδειξε διπλάσιο από τον αναμενόμενο αριθμό καρκίνου του πνεύμονα. Και μια ανάλογη έρευνα στους εργάτες της πολεμικής βιομηχανίας κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο κατέληξε στα ίδια συμπεράσματα.
Η επικινδυνότητα των χημικών ουσιών CN και CS γίνεται και από άλλους επιστημονικούς και ιατρικούς φορείς, ο διευθυντής του νοσοκομείου «Αγιος Σάββας», Γεράσιμος Ρηγάτος, στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου με αφορμή εκδίκαση της μήνυσης που έχει καταθέσει η «Δημοκρατική Συσπείρωση για τις λαϊκές ελευθερίες και την αλληλεγγύη», ζητώντας την απαγόρευση της χρήσης χημικών ουσιών -«που απαγορεύονται ακόμη και εν καιρώ πολέμου»- κατά των διαδηλωτών, αναφέρει πως τα χημικά που χρησιμοποιούνται στα δακρυγόνα μπορούν να οδηγήσουν στον θάνατο. Τεκμηριωμένα στοιχεία καταγράφουν τουλάχιστον 78 θανάτους από δακρυγόνα CN και CS και 60 από σπρέι πιπεριού». Έχει αποδειχθεί πως «ποσοστό μεγαλύτερο από 75% των γυναικών που είναι μετά τον 6ο μήνα της εγκυμοσύνης τους αποβάλλουν, όταν εκτίθενται σε τέτοια χημικά». Πολύ μεγάλες δόσεις -συνεχίζει- μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή βλάβη στους πνεύμονες ή να επιδεινώσουν καταστάσεις χρόνιας βρογχίτιδας και άσθματος».
ΘΑΝΑΤΟΙ ΑΠΟ ΔΑΚΡΥΓΟΝΑ
Σχετικά με τους θανάτους βρήκα αρκετά στοιχεία που επιβεβαιώνουν την άποψη του κ Ρηγατου. Στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρεται ο θάνατος ενός ατόμου στο Αμβούργο το 1960 και τριών άλλων στις φυλακές της Ν.Υόρκης το 1975, ενός νεαρού διαδηλωτή στο γερμανικό Μπρόκντορφ το 1986 και δυο κορεατών φοιτητών το 1987. Πολύνεκροι ήταν επίσης η αντίστοιχη χρησ στις πόλεις και τα προσφυγικά στρατόπεδα της κατεχόμενης Παλαιστίνης, όπου 68 άτομα, στην πλειοψηφία τους ηλικιωμένοι και μικρά παιδιά, βρήκαν μεταξύ Δεκεμβρίου 1987 και Οκτωβρίου 1988 το θάνατο από εισπνοή υπερβολικής ποσότητας δακρυγόνων -από αυτά που έριχνε μαζικά ο ισραηλινός στρατός για να καταστείλει την Ιντιφάντα. Στην Ελλάδα, δυο από τα θύματα του Πολυτεχνείου το 1973, ο δικηγόρος Σπύρος Κοντομνάρης και ο ιδιωτικός υπάλληλος Δημήτριος Παπαϊωάννου, αναφέρονται στο πόρισμα Τσεβά ως θανόντες από την ίδια αιτία. Η εκτεταμένη χρήση του pepper spray στις ΗΠΑ σχετίζεται με 60 τουλάχιστον θανάτους συλληφθέντων από το 1992 μέχρι σήμερα. Οσο για το CS, που χρησιμοποιείται και στην Ελλάδα, ο πρώτος νεκρός από "φυσούνα" σημειώθηκε στη Βρετανία το Μάρτιο του 1996. Λεγόταν Ιμπραήμ Σέι και ήταν 29 χρονών.
Η φυσουνα και το CS
Σύμφωνα με το άρθρο του Ιού της Κυριακής, η φυσούνα έχει βάρος 7,5 κιλά περίπου κενή και 9,5 κιλά γεμάτη".
-- η δακρυγόνα ουσία που εκτοξεύει είναι oρθοχλωροβενζαμαλονονιτρίλη (CS) αναμιγμένη, για τις ανάγκες της εκτόξευσης, με συμπιεσμένο διοξείδιο του άνθρακα (CO2). Η αναλογία γόμωσης είναι 1,1 κιλό CS με 700-750 γραμμάρια CO2 σε υγρή μορφή.
--"η φυσούνα αδειάζει με συνεχή χρήση 16 δευτερολέπτων" και, ως εκ τούτου, "η χρήση πρέπει να γίνεται διακεκομμένα, με διάρκεια ενός (1) δευτερολέπτου κάθε φορά".
-- το γέμισμα του εργαλείου, τόσο με CS όσο και με CO2 γίνεται από τον ίδιο το χειριστή, από δοχείο 25 κιλών (στην πρώτη περίπτωση) και φιάλη αερίου (στη δεύτερη). Οι οδηγίες δεν παραλείπουν να τονίσουν τα μέτρα ασφαλείας που πρέπει να παίρνουν τα αστυνομικά όργανα: "Προσοχή! Πάντοτε φορούμε γάντια και μάσκα με γυαλιά και σκουπίζουμε με χαρτί κουζίνας τις πιθανές διαρροές και εκχυλίσεις".
--"η εκτόξευση της δακρυγόνου ουσίας δεν επηρεάζεται από την βροχή ή τη θερμότητα, φτάνει δε σε απόσταση 20 έως 30 μέτρων ανεξαρτήτως της φοράς του ανέμου, ακολούθως δε διαχύνεται (sic) ανάλογα με την φορά και την ένταση αυτού, φθάνοντας σε απόσταση 100-200 μέτρων".
Το CS σε όλες τις μελέτες αναφέρεται σαν επικίνδυνα βλαβερή ουσία. Έρευνες και εργαστηριακά πειράματα κατέληξαν στο συμπέρασμα οτι τα αποτελέσματα της ουσίας αυτής είναι τα πιο επικίνδυνα και πιο πολύπλοκα. Σε υψηλές συγκεντρώσεις προκαλείτε διατάραξη των χρωμοσωμάτων, γενετική μετάλλαξη και αύξηση του αριθμού των ανώμαλων χρωμοσωμάτων. Οι κίνδυνοι σωρευτικής έκθεσης αυξάνονται εξαιτίας του εθισμού στο CS.
Μια ομάδα πανεπιστημιακών του Χάρβαρντ, το 1989, επισήμανε οτι η πιθανότητα η κυανιούχα ρίζα της σύνθεσης του CS να εξελιχθεί σε κυάνιο, μολύνοντας τους ανθρώπινους ιστούς, παραμένει «αντικείμενο διαφωνίας». Ιδιαίτερα ανησυχητικές έκριναν τις πληροφορίες απο την Παλαιστίνη, οτι η χρήση CS συνδέεται με αύξηση στις αποβολές και γεννήσεις νεκρών παιδιών. Μια άλλη λεπτομέρεια αφορά την αθροιστική του ιδιότητα. Οι ποσότητες του δηλητηρίου που δέχεται ο οργανισμός μας διατηρούνται στο χρόνο και προστίθενται η μια στην άλλη με ανυπολόγιστες επιπτώσεις. Πρόκειται για το ίδιο ακριβώς πρόβλημα που οδήγησε στην απαγόρευση του φυτοφαρμάκου DDT.
Μια έκθεση του 2000 του Ευρωκοινοβουλίου αναφέρει : «Σε υψηλά επίπεδα έκθεσης, τοξικολογικές μελέτες σχετικές με την εισπνοή, δείχνουν οτι το CS μπορεί να προκαλέσει χημική πνευμονία και θανατηφόρο πνευμονικό οίδημα (τα θύματα πεθαίνουν πνιγμένα στα ίδια τους τα πνευμονικά υγρά). Επίσης πολύωρη έκθεση οδηγεί σε δυσλειτουργία των αεροφόρων οδών.
Μελέτες στομαχικής τοξικολογίας επισημαίνουν την ευκολία με την οποία προκαλεί σοβαρή διατρητική γαστρεντερίτιδα. Έκθεση ακόμα και σε χαμηλή συγκέντρωση CS ανεβάζει την πίεση της κυκλοφορίας και υπάρχει ιδιαίτερος κίνδυνος βλάβης στην υγεία ενηλίκων που βρίσκονται σε υπερένταση ή εχουν μη εντοπισμένο ανεύρισμα. Σε αρκετά υψηλά επίπεδα έχει συσχετιστεί με καρδιακή ανεπάρκεια, ζημιά στο συκώτι και θάνατο. CS απο βομβίδες έχει επίσης προκαλέσει οξέα μαζικά χημικά εγκαύματα.
Οι μακροπρόθεσμες επιδράσεις των χημικών είναι και οι περισσότερο επικίνδυνες : καρκινογενέσεις (κυρίως καρκίνος των πνευμόνων), τερατογενέσεις, γενετικές μεταλλαγές, προβλήματα κληρονομικότητας και αναπαραγωγής, αναπνευστικές ασθένειες, σχηματισμός όγκων. Στην διεθνή βιβλιογραφία, δίπλα στις μακροπρόθεσμες συνέπειες , αναφαιρετε το παράδειγμα κάτοικων ενός βιετναμικού χωριού οπου υπέστησαν επίθεση με δακρυγόνα απ’ τους αμερικανούς πεζοναύτες. 35 πέθαναν και 7 τυφλώθηκαν.
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Το αρμόδιο υπουργείο Δημόσιας Τάξης παλαιότερα, προστασίας του πολίτη σήμερα, που προΐστανται της Ελληνικής Αστυνομίας, απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις αναφέρουν ότι: «Το CS δεν περιλαμβάνεται στον πίνακα των απαγορευμένων ουσιών της σύμβασης του Παρισιού του 1993 και ως εκ τούτου δύναται να χρησιμοποιηθεί για σκοπούς διατήρησης της δημόσιας τάξης και καταστολής στάσης στο εσωτερικό του κράτους». Η θέση αυτή έρχεται σε κραυγαλέα αντίθεση με το πρωτόκολλο της Συνθήκης της Γενεύης της 171/6/1925, που αναφέρει ότι: «Απαγορεύεται η χρήση ασφυξιογόνων, δηλητηριωδών και άλλων αερίων, καθώς και βακτηριολογικών μέσων». Προφανώς όμως, σύμφωνα με τις απαντήσεις του υπουργείου Εσωτερικών αυτές οι απαγορεύσεις δεν ισχύουν όταν αυτά τα χημικά όπλα στρέφοντα εναντίον των πολιτών της ίδιας της χώρας.
ΟΙ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΙ ΓΙΑ ΤΟ CS
Aσυνήθιστα αυξημένα περιστατικά σοβαρών ασθενειών καταγράφονται στις ειδικές μονάδες της Aστυνομίας που έχουν την ευθύνη ρίψης χημικών σε διαδηλώσεις. Kαταγγελίες για αύξηση εμφάνισης καρκίνων και εξαιρετικά επικίνδυνων νευροπαθειών, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, φτάνουν στις ομοσπονδίες των αστυνομικών. Aν και τα στόματα είναι ακόμα κλειστά, οι πληροφορίες θέλουν αστυνομικούς που εκτίθενται συχνά στις χημικές ουσίες να πάσχουν από σοβαρές ασθένειες.
«Yπάρχουν ανησυχίες για αυξημένα περιστατικά καρκινοπαθειών στους αστυνομικούς από τη μακροχρόνια χρήση των χημικών ουσιών», δηλώνει στο «Eθνος της Kυριακής» ο Kώστας Bουδούρης, γενικός γραμματέας της Πανελλήνιας Oμοσπονδίας Aστυνομικών Yπαλλήλων (ΠOAΣY). «H αγωνία μας είναι μεγάλη, καθώς κανείς δεν ξέρει τη σύσταση των ουσιών αυτών και τις βλαβερές συνέπειες που προκαλούν όχι μόνο στους αστυνομικούς, αλλά και στους διαδηλωτές». «Σύμφωνα με τις δικές μας πληροφορίες, ο καρκίνος θερίζει τους αστυνομικούς των MAT, ενώ έχουν αρχίσει να εμφανίζονται και περιστατικά σκλήρυνσης κατά πλάκας. Tι περιμένουμε δηλαδή, να γίνει επιδημία;», μας λέει ο Mίλτος Aνδρικόπουλος, υπεύθυνος του ΣYPIZA για τα Σώματα Aσφαλείας.
«H Aστυνομία χρησιμοποιεί αβασάνιστα τις πολεμικές χημικές ουσίες κατά κόρον, χωρίς να ξέρει το είδος της χημικής ουσίας ή τις επιπτώσεις στον ανθρώπινο οργανισμό», δηλώνει στο «Eθνος της Kυριακής» ο Bασίλης Kαπράλος, συνταγματάρχης, ειδικός πυροτεχνουργός του Στρατού Ξηράς. «Δύο είναι τα κύρια αέρια που χρησιμοποιεί η EΛ.AΣ.: τη χλωροκετοφαινόνη CN (Chloroacetophenone) που είναι ερεθιστική δακρυγόνος ουσία και τον αδαμσίτη DM (Adamsite), ερεθιστικό εμετικό αέριο που εμπεριέχουν οι κατακαιωμένου τύπου χειροβομβίδες και φιάλες που έχουν οι αστυνομικοί στις ζώνες τους. Tα αέρια είναι τοξικά, αλλά δεν θεωρούνται θανατηφόρα. Aπαγορεύεται πάντως να εισέρχονται στα μάτια και στους πνεύμονες», λέει ο ειδικός. Το DM χρησιμοποιείται συνήθως σε συνδυασμό με δακρυγόνο CN, ούτως ώστε λόγω της τάσης προς εμετό να αναγκαστεί ο «εχθρός» να αφαιρέσει τη μάσκα, οπότε υπόκειται στην επιρροή του δακρυγόνου. Σε αντίθεση με τις διαβεβαιώσεις των αρχών θεωρείτε σίγουρο ότι οι διαδηλωτές του Δεκεμβρη φιλοδωρήθηκαν με χειροβομβίδες 614CS.
Το άρθρο του Ιου της Κυριακης είναι αποκαλυπτικό σχετικά με την άποψη των αστυνομικών για τα χημικά. Συγκεκριμένα, τα συνδικάτα των ελλήνων αστυνομικών εκφράζουν έντονη ανησυχία, που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ίδια την άμεση εμπειρία των χειριστών του ακίνδυνου όπλου. «Πολλοί συνάδελφοι παραπονούνται πως αντιμετωπίζουν προβλήματα με αυτές τις ουσίες», εξηγεί ο γενικός γραμματέας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αστυνομικών Υπαλλήλων Γιάννης Μακρής. «Αν οι μάσκες έχουν παλιά φίλτρα, επιτρέπουν την εισαγωγή αερίου. Και στο δέρμα δημιουργεί φαγούρα και αν τρίψεις το μάτι σου... Ακόμα και μέσα στα λεωφορεία μετακίνησης των Δυνάμεων, σχεδόν πάντα υπάρχει κάποια διαρροή από τα κουτιά στα οποία φυλάσσονται αυτά τα χημικά. Σε παλιότερη συνάντησή μας με τον υπουργό είχαμε αναφερθεί και σ'αυτό. Ότι δηλαδή αντιμετωπίζουμε πρόβλημα μέσα στις κλούβες. Ο αέρας μυρίζει πολλές φορές από τις ουσίες». Σε ερώτηση προς το Κυριο Μακρη σχετικά με την επίσημη ενημέρωση που έχουν για τους κινδύνους της χρήσης, η απάντηση είναι πως «Δεν έχουμε δεί ποτέ γνωμάτευση του Γενικού Χημείου του Κράτους ή κάποιας άλλης αρμόδιας υπηρεσίας που να λέει καθαρά και ξάστερα πως δεν υπάρχει πρόβλημα. Θέλουμε να γίνει μια τέτοια έρευνα, έτσι ώστε κι εμείς να έχουμε μια επίσημη απάντηση. Τώρα ακούγονται διάφορα από διάφορες πλευρές, ότι είναι καρκινογόνες ουσίες. Δεν μπορώ να το γνωρίζω. Φυσικά, τις όποιες βλάβες επιφέρουν δε θα τις επιφέρουν μονάχα στους διαδηλωτές αλλά και σ' αυτούς που κάνουν τη χρήση. Κι ίσως αυτοί οι τελευταίοι να το δέχονται και σε μεγαλύτερη ένταση, γιατί η επαφή τους μ' αυτή την ουσία είναι συνεχόμενη...».
Η αγωγή κατά του ελληνικού δημοσίου για τα δακρυγόνα
Μέχρι εδώ είναι αρκετά ξεκάθαρο ότι η χρήση των χημικών είναι επικίνδυνη και παράνομη κάτι το οποίο υποστηρίζεται από μελέτες και επιστημονικές δηλώσεις. Αυτός ήταν και ο λόγος της αγωγής κατά του δημόσιου που έγινε εκ μέρους 12 εναγόντων που ήταν πανεπιστημιακοί, εκπαιδευτικοί, μέλη ομοσπονδιών και φοιτητές (πλήρες κείμενο, http://indy.gr/analysis/i-agog-kata-toy-ellinikoy-dimosioy-gia-ta-dakrygona-to-plres-keimeno-1). Η απόφαση του δικαστηρίου ήταν τραγελαφική..
Το Τριµελές Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών (18ο τµήµα) απέρριψε την αγωγή των δώδεκα συνολικά εναγόντων, οι οποίοι ζητούν από το Ελληνικό Δηµόσιο συνολικά το ποσό των 3,6 εκ. ευρώ ως χρηµατική ικανοποίηση με τον ισχυρισμό ότι χρησιμοποιήθηκαν σε βάρος τους «απρόκλητα, αναίτια, µαζικά και αδιάκριτα χηµικές ουσίες επικίνδυνες, οι οποίες οδηγούν ακόµη και στον θάνατο». Όμως, ο ισχυρισμός απορρίφθηκε ως «νόµικα αβάσιµος». Το δικαστήριο έκκρινε τα δακρυγόνα ακίνδυνα για την δημόσια υγεία και ότι η χρήση τους στις συγκεντρώσεις δεν είναι «καθαυτή παράνοµη», εφόσον κρίνεται ότι κινδυνεύει η σωµατική ακεραιότητα αστυνομικών ή άλλων τρίτων. Χαρακτήρισε τους διαδηλωτές παραβάτες του νόµου και τη χρησιμοποίηση δακρυγόνων από την ΕΛΑΣ ως συμβατή με «την αποστολή και τις υποχρεώσεις της για τη διαφύλαξη της δημόσιας τάξης». Το στοιχείο που αναφέρεται στα δικόγραφα ότι μόνο μέσα σ’ ένα απόγευμα είχαν μετρηθεί από τους διαδηλωτές τουλάχιστον 800 (!) δακρυγόνα ουδόλως ελήφθη υπόψη. Τέλος, απορρίπτει την επιδίκαση στους ενάγοντες του αιτούμενου ποσού ως χρηµατική αποζημίωση λόγω ηθικής βλάβης με την αιτιολογία ότι «ουδόλως απέδειξαν τις σωµατικές βλάβες που προβάλλουν ότι υπέστησαν άµεσα από τη ρίψη χηµικών κατά τη διάρκεια των εν λόγω συγκεντρώσεων».
Με λιγα λογια το δικαστηριο εκρυνε ότι για τη ρίψη των δακρυγόνων σε βάρος τους δεν έφταιγαν οι αστυνομικοί, αλλά... οι διαδηλωτές. Το δικαστήριο ούτε λίγο ούτε πολύ έκρινε ότι τα δακρυγόνα δεν... βλάπτουν την υγεία και ότι η χρήση τους στις συγκεντρώσεις δεν είναι παράνομη, εφόσον κρίνεται ότι κινδυνεύει η σωματική ακεραιότητα αστυνομικών ή άλλων τρίτων. Η απόφαση σύμφωνα με την οποία η χημική ουσία CS (βασικό συστατικό των δακρυγόνων) «δεν είναι επικίνδυνη», αλλά ούτε «καθαυτή παράνομη», έρχεται ευθέως σε αντίθεση -όπως αναφέρεται από την πλευρά των εναγόντων- με το διεθνές δίκαιο.
Οι τελευταίες πορείες έδωσαν την αφορμή για την συλλογή στοιχείων σχετικά με τα χημικά που χρησιμοποιούνται από τα ΜΑΤ. Η διαπίστωση για την ισχυροποίηση της επίδρασης τους σε όσους βρίσκονται στο δρόμο τα τελευταία χρόνια είναι δεδομένη. Η τεχνολογική εξέλιξη ήταν αδύνατο να παραμείνει εκτός των στρατηγείων καταστολής των μαζών με αποτέλεσμα να παρατηρείτε σωρεία παραβάσεων ευρωπαϊκών και παγκόσμιων συνθηκών με ελλιπή επιχειρήματα. Στο παρόν κείμενο θα ξεκινήσω μια ανάλυση των διαφόρων χημικών που χρησιμοποιούνται, θα προχωρήσω σε μια ιστορική αναφορά από την πρώτη χρήση δακρυγόνου και θα αναφερθώ στα ιατρικά προβλήματα και τους θανάτους που προκαλούν. Στην συνέχεια θα αναφερθώ στην κατάσταση της Ελλάδας, τις απόψεις των αστυνομικών για τη χρήση δακρυγόνων αλλά και την τελευταία αγωγή που έγινε εναντίον του δημόσιου για το συγκεκριμένο ζήτημα.
ΤΥΠΟΙ ΔΑΚΡΥΓΟΝΩΝ
Το δακρυγόνο είναι χημικό αέριο που προσβάλλει τους βλεννογόνους ιστούς του αναπνευστικού συστήματος και κάνει τα μάτια να δακρύζουν. Τα τελευταία 40 χρόνια χρησιμοποιείται για τον έλεγχο διαδηλώσεων ενώ παλιότερα η χρήση τους περιοριζόταν αποκλειστικά στο πεδίο της μάχης. Η χρήση τους στον πόλεμο είναι πλέον απαγορευμένη βάση Συνθηκών για τα Χημικά Όπλα ενώ ανάλογες συνθήκες ισχύουν και για την χρήση εναντίον του εσωτερικού εχθρου…Τα περισσότερα είδη δακρυγόνων πήραν την ονομασία τους από τα χημικά στοιχεία που περιέχουν
• CN (Chloroacetophenone): Είναι διαλυτό σε οργανικούς διαλύτες και γι' αυτό αποτελεί την πρώτη ύλη στους εκτοξευτήρες δακρυγόνου με μορφή σπρέι (γνωστοί σαν φυσούνες). Δεν αντιδρά με το νερό, κάτι που κάνει εύκολη την ανάμειξη του με το νερό των πυροσβεστικών αντλιών στην καταστολή διαδηλώσεων. Πήρε το όνομά της από τον αμερικανικό στρατό. Παρασκευάστηκε πρώτη φορά το 1871 από το γερμανό χημικό Γκρέμπε και πρωτοχρησιμοποιήθηκε στα τέλη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου από τους αμερικάνους.
• CS (Orthochlorobenzalmalononitrile): Αντικατέστησε το ευρέως διαδομένο CN για δύο λόγους. Ο πρώτος και πιο σημαντικός είναι οτι το CN παρατηρήθηκε ότι οι διαδηλωτές ανέπτυσσαν ανοχή (tolerance) στην ουσία και έτσι μειώνεται η επίδραση του. Ο δεύτερος λόγος είναι οτι έχει σχετικά χαμηλό σημείο τήξεως (58 βαθμούς C) και έτσι μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ευκολότερα από τους Βρετανούς στο τροπικό κλίμα των αποικιών τους. Δημιουργήθηκε από τους Βρετανούς Κόρσον και Στόκτον τον Μάιο του 1928. Η παραγωγή του ξεκίνησε τη δεκαετία του '50 από την εταιρεία Chemical Defence Experimental Establishment στο Πόρτον της Αγγλίας. Η πρώτη εφαρμογή του έγινε από τα βρετανικά στρατεύματα στην Κύπρο το 1961.
• CR (Dibenz-1, 4-oxazepin): Παρασκευάζεται επίσης από την Chemical Defence Experimental Establishment. Οι πρώτες αναφορές στην ουσία αυτή έγιναν το 1962. Η ακριβείς ιδιότητές του αποκρύπτονται με μεγάλη μυστικότητα. Λέγεται οτι είναι πολύ αποτελεσματικότερο από το CN και το CS.
• OC (Oleoresin Capsicum): Είναι ευρέως γνωστό με το όνομα pepper spray. Είναι φυσική ουσία και εξάγεται από τις πιπεριές καγιέν (εξού και τ' όνομα του). Κατά την εκτόξευσή του δεν εξατμίζεται, όπως τα παραπάνω στοιχεία, γι' αυτό και απαιτείται άμεση επαφή με τα ευαίσθητα σημεία και τις βλεννογόνους του διαδηλωτή για να είναι αποτελεσματικό. Πρωτοπαρακευάστηκε το 1930. Πρώτη χρήση του έγινε από την αμερικανική αστυνομία τη δεκαετία του '70. Μετά το 1989 χρησιμοποιείται μαζικά από το FBI.
• CN/CS, CN/OC, CS/OC: Επίσης είναι δυνατή ανάμειξη των παραπάνω στοιχείων, κάτι που επιτείνει τη δηλητηριώδη δράση τους. Πιο διαδεδομένη ανάμειξη είναι το OC/CS, το οποίο και αποκαλείται ενισχυμένη δόση.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ CS
Παρά την ύπαρξη της συνθήκης της Γενεύης το CS χρησιμοποιήθηκε από τους συνήθεις ύποπτους Αμερικανούς το 1964 στο Ν. Βιετνάμ. Το Μάρτη του 1965, λόγω ενός στρατιωτικού επεισοδίου κοντά στη Σαϊγκόν, το νέο έκανε το γύρο του κόσμου ότι οι ΗΠΑ άρχισαν χημικό πόλεμο. Αυτό διαψεύστηκε αμέσως από τους αξιωματούχους της Ουάσιγκτον, οι οποίοι διαμαρτυρήθηκαν ισχυριζόμενοι ότι οι δακρυγόνοι ουσίες θα χρησιμοποιούνται μόνο για τον «έλεγχο» συλλαλητηρίων και ανάλογων καταστάσεων. Όλο το καλοκαίρι του 1965 δεν αναφέρθηκαν άλλα επεισόδια χρήσης δακρυγόνων, ενώ συγχρόνως είχε δρομολογηθεί μια καλά οργανωμένη καμπάνια σε στρατιωτικά και εμπορικά περιοδικά, με σκοπό να αποκατασταθεί η εικόνα των ΗΠΑ. Κατά τα επόμενα χρόνια αναπτύχθηκε εντατικά η τεχνολογία χρήσης του και πρακτικά, κάθε οπλικό σύστημα που χρησιμοποιούνταν στην Ινδονησία, είχε και δυνατότητα χρήσης CS. Αρχίζοντας από χειροβομβίδες μέχρι ειδικά διαμορφωμένα ελικόπτερα ή αγροτικά μηχανήματα που φυσούσαν 5κιλες σακούλες με CS μέσα σε τούνελ. Φυσικό ήταν, με τέτοια χρήση, να υπάρχουν πολλά θύματα λόγω ασφυξίας και πνευμονικού οιδήματος. Εκτος από το Ν.Βιετναμ το CS χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα και στον εμφύλιο πόλεμο στη Β. Ιρλανδία.
Σε εμπόλεμες συνθήκες και καταστάσεις εκτός έλεγχου ο αντικειμενικός σκοπός της μαζικής ανάπτυξης του χημικού ήταν να επεκταθεί η αποτελεσματικότητα των συμβατικών όπλων, δηλαδή, να πολλαπλασιαστεί η θανατηφόρα απόδοσή τους. Η ισχυροποίηση του φάνηκε ξεκάθαρα όταν η χρήση που έγινε στα φοιτητικά συλλαλητήρια στο Berkley είχε σαν αποτέλεσμα να ξεραθούν πολλά δέντρα στην Πανεπ/πολη. Επίσης, αγρότες παραπονέθηκαν για απώλειες στη σοδειά τους, που προκλήθηκαν από διαρροή από γειτονικό εργοστάσιο παραγωγής του στο New Jersey.
Η συστηματική παραβίαση της Συνθήκης της Γενεύης και η χρήση των αερίων CS και CN από τις ΗΠΑ στον πόλεμο του Βιετνάμ ανάγκασε τον ΟΗΕ να καταλήξει στην απόφαση 2603/16-12-69, σύμφωνα με την οποία, μεταξύ άλλων: «….καλούνται τα κράτη μέλη να κάνουν σαφή δήλωση, ότι η απαγόρευση που περιλαμβάνεται στο Πρωτόκολλο της Γενεύης έχει εφαρμογή στην πολεμική χρήση όλων των χημικών βακτηριολογικών και βιολογικών ουσιών (συμπεριλαμβανομένων των δακρυγόνων και άλλων βλαπτικών ουσιών), όσων υφίστανται σήμερα και όσων μπορεί να αναπτυχθούν στο μέλλον». Επιπρόσθετα, βάσει της Σύμβασης του Παρισιού (1993) «η παραγωγή των χημικών ουσιών για στρατιωτικούς σκοπούς έχει απαγορευθεί». Συμπερασματικά αυτά τα χημικά αέρια συνιστούν κατά το ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ χημικά όπλα και γι΄ αυτό απαγορεύεται η χρήση τους μεταξύ εμπόλεμων κρατών, διότι ενδεχόμενη χρήση τους σε διακρατική σύρραξη συνιστά έγκλημα πολέμου.
Είναι αξιοσημείωτο ότι ενώ οι συγκεκριμένες ουσίες κρίνονται παράνομες για χρήση κατά την διάρκεια εμπόλεμης διαμάχης δυο κρατών δεν γίνεται πουθενά αναφορά για την χρήση τους εναντία στον «εσωτερικό εχθρό». Τα δακρυγόνα και τα ασφυξιογόνα μέσα που χρησιμοποιούν οι αστυνομικές δυνάμεις σε όλο τον κόσμο, δεν είναι τίποτα άλλο παρά χημικά όπλα για εσωτερική χρήση, που θα ΄πρεπε να απαγορευτούν για τους ίδιους λόγους που απαγορεύονται τα πολεμικά χημικά όπλα. Αν μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει λογική πίσω από αυτή τη νομική κάλυψη, η εσωτερική χρήση εξαιρείται από την απαγόρευση, όχι γιατί είναι λιγότερο δραστική, αλλά επειδή ο πόλεμος με τον «εξωτερικό εχθρό» έχει κανόνες, ενώ ο πόλεμος στο κοινωνικό-ταξικό πεδίο με τον «εσωτερικό εχθρό» μπορεί να είναι ανεξέλεγκτος….
ΙΑΤΡΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Σε επιστολή τις ελληνικής ένωσης χημικών προς τον Γεώργιο Παπανδρέου τονίζεται ότι «η χημική ουσία CS (ορθοχλωροβενζινομαλονονιτρίλη) που χρησιμοποιείτε από την ΕΛΑΣ κατατάσσεται στα χημικά όπλα, είναι όμως 10 φορές πιο δραστική από αντίστοιχες ουσίες που εμπεριέχονταν σε δακρυγόνα στο παρελθόν. Η χημική ουσία CS μπορεί να αποβεί τοξική εφόσον ριχτεί από μικρή απόσταση- λιγότερο από πέντε μέτρα- στο πρόσωπο ανθρώπων και μέσα σε κλειστό χώρο. Όταν το CS εισέρχεται στον λάρυγγα μέσω της εισπνοής προκαλεί αναπνευστικά προβλήματα και ερεθισμό των ματιών. Μπορεί όμως και να οδηγήσει σε διάτρηση του στομάχου, αφού ανακατεύεται με το σάλιο και εισέρχεται στο πεπτικό σύστημα. Το CS -κυρίως σε μεγάλες συγκεντρώσεις- μπορεί να προκαλέσει πνευμονικό οίδημα ή ακόμη και οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια σύμφωνα με το αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (CDC). Πρόσφατες διεθνείς μελέτες συσχετίζουν την ουσία αυτή και με θανάτους, σε περιπτώσεις εισπνοής πολύ μεγάλων ποσοτήτων». Καταλήγοντας, τονίζουν ότι , «η χρήση σε αστικές περιοχές που χαρακτηρίζονται από κλειστά «μικροπεριβάλλοντα»- micro environments, προκαλεί τη συσσώρευση επί μακρόν των παραπάνω τοξικών χημικών ουσιών στο αστικό πολεοδομικό συγκρότημα. Επίσης, οι σταθερές μετεωρολογικές συνθήκες μπορούν να προκαλέσουν την πολύωρη παραμονή στα χαμηλά επίπεδα της ατμόσφαιρας των τοξικών χημικών ενώσεων σε επίπεδα συγκεντρώσεων ικανών να επιφέρουν τα συμπτώματα για τα οποία αρχικά σχεδιάστηκαν για μακρό διάστημα και σε μεγάλη κλίμακα. Η παραμονή επιτείνεται εάν η διασπορά των χημικών ενώσεων γίνει τη νύχτα ή λίγο πριν και συνδυασθεί με κατάλληλες συνθήκες υγρασίας, παρουσίας άλλων αερολυμάτων και άλλων ρύπων από τη «συνήθη» ατμοσφαιρική ρύπανση του λεκανοπεδίου».
Η επισήμανση τις ένωσης χημικών έρχεται σε πλήρη ταύτιση με άρθρο του έγκυρου Ιού της Κυριακής που δημοσιεύτηκε στην ελευθεροτυπια τις 13/9/1998. Μεταξύ άλλον αναφέρεται ότι στη διεθνή βιβλιογραφία υπάρχει σημαντικός όγκος δημοσιευμάτων με τις επιδημιολογικές και κλινικές παρατηρήσεις επιστημόνων που μελέτησαν τις ουσίες αυτές. Τα συμπεράσματα των μελετών καταλήγουν σε τριών ειδών διαπιστωμένες βλάβες που προκαλούνται στους διαδηλωτές:
1) Βλάβες στους οφθαλμούς. Η επίδραση των δακρυγόνων ουσιών στα μάτια είναι πολύ σοβαρότερη από έναν ολιγόλεπτο ερεθισμό. Σύμφωνα με τη μελέτη του Γερμανού καθηγητή Χόφμαν "σε μικρές συγκεντρώσεις το δακρυγόνο προκαλεί οιδήματα του επιθηλίου. Σε υψηλές συγκεντρώσεις προκαλούνται μόνιμες βλάβες, ιδιαίτερα στον κερατοειδή. Αν τo δακρυγόνο έρθει σε άμεση επαφή με τους ιστούς, προκαλείται βαριά βλάβη και νέκρωση στον κερατοειδή χιτώνα". Το σημαντικότερο είναι το γεγονός ότι η βλάβη των οφθαλμών έγινε αισθητή μόλις 8 μήνες μετά την προσβολή.
2) Βλάβες στην επιδερμίδα, φλεγμονές και αλλεργίες. Ηδη από το 1933 έχουν διαπιστωθεί κλινικά οι αλλεργικές επιδράσεις του CN. Τις ίδιες συνέπειες έχει το CS: η επαφή της επιδερμίδας με τη χημική ουσία για διάστημα μεγαλύτερο του ενός λεπτού προκαλεί ερύθημα, οίδημα και φλεγμονή. Ένας από τους κρυφούς αλλά ιατρικά βεβαιωμένους παράγοντες της ραγδαίας αύξησης των αλλεργιών σ' όλο τον κόσμο είναι και η αθρόα χρήση δακρυγόνων! Ιδιαίτερη επιβάρυνση σε αλλεργίες έχουν και οι αστυνομικοί υπάλληλοι που χειρίζονται τα μηχανήματα εκτόξευσης δακρυγόνων. Το φαινόμενο έχει περιγράψει ο Φρέιζερ, με αφορμή έναν αμερικανό δεσμοφύλακα, επιφορτισμένο με τη χρήση της φυσούνας στη φυλακή. Ο σωφρονιστικός υπάλληλος παρουσίασε συμπτώματα βαριάς αλλεργικής φλεγμονής σε όλο του το σώμα.
3) Καρκινογένεση και άλλες μακροπρόθεσμες επιδράσεις. Παρόμοιες διαπιστώσεις εξέθεσαν και οι Κάλμαν και Κουτσινέλ στο επιστημονικό συμπόσιο που οργανώθηκε με θέμα τα δακρυγόνα το 1971. Τα συστατικά του CS και του CN μπορεί, κατά τη γνώμη τους, να προκαλέσουν καρκίνο, τερατογενέσεις, γενετικές μεταλλαγές και προβλήματα κληρονομικότητας. Νεότερες έρευνες για το CS επιβεβαιώνουν ότι προκαλεί καρκίνο (περιοδικά Nature τ. 240, 1972 και New Scientist τ. 57, 1973). Μια έρευνα σε βετεράνους του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου, που είχαν δεχθεί την επίδραση παρόμοιων χημικών ουσιών, έδειξε διπλάσιο από τον αναμενόμενο αριθμό καρκίνου του πνεύμονα. Και μια ανάλογη έρευνα στους εργάτες της πολεμικής βιομηχανίας κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο κατέληξε στα ίδια συμπεράσματα.
Η επικινδυνότητα των χημικών ουσιών CN και CS γίνεται και από άλλους επιστημονικούς και ιατρικούς φορείς, ο διευθυντής του νοσοκομείου «Αγιος Σάββας», Γεράσιμος Ρηγάτος, στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου με αφορμή εκδίκαση της μήνυσης που έχει καταθέσει η «Δημοκρατική Συσπείρωση για τις λαϊκές ελευθερίες και την αλληλεγγύη», ζητώντας την απαγόρευση της χρήσης χημικών ουσιών -«που απαγορεύονται ακόμη και εν καιρώ πολέμου»- κατά των διαδηλωτών, αναφέρει πως τα χημικά που χρησιμοποιούνται στα δακρυγόνα μπορούν να οδηγήσουν στον θάνατο. Τεκμηριωμένα στοιχεία καταγράφουν τουλάχιστον 78 θανάτους από δακρυγόνα CN και CS και 60 από σπρέι πιπεριού». Έχει αποδειχθεί πως «ποσοστό μεγαλύτερο από 75% των γυναικών που είναι μετά τον 6ο μήνα της εγκυμοσύνης τους αποβάλλουν, όταν εκτίθενται σε τέτοια χημικά». Πολύ μεγάλες δόσεις -συνεχίζει- μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή βλάβη στους πνεύμονες ή να επιδεινώσουν καταστάσεις χρόνιας βρογχίτιδας και άσθματος».
ΘΑΝΑΤΟΙ ΑΠΟ ΔΑΚΡΥΓΟΝΑ
Η φυσουνα και το CS
-- η δακρυγόνα ουσία που εκτοξεύει είναι oρθοχλωροβενζαμαλονονιτρίλη (CS) αναμιγμένη, για τις ανάγκες της εκτόξευσης, με συμπιεσμένο διοξείδιο του άνθρακα (CO2). Η αναλογία γόμωσης είναι 1,1 κιλό CS με 700-750 γραμμάρια CO2 σε υγρή μορφή.
--"η φυσούνα αδειάζει με συνεχή χρήση 16 δευτερολέπτων" και, ως εκ τούτου, "η χρήση πρέπει να γίνεται διακεκομμένα, με διάρκεια ενός (1) δευτερολέπτου κάθε φορά".
-- το γέμισμα του εργαλείου, τόσο με CS όσο και με CO2 γίνεται από τον ίδιο το χειριστή, από δοχείο 25 κιλών (στην πρώτη περίπτωση) και φιάλη αερίου (στη δεύτερη). Οι οδηγίες δεν παραλείπουν να τονίσουν τα μέτρα ασφαλείας που πρέπει να παίρνουν τα αστυνομικά όργανα: "Προσοχή! Πάντοτε φορούμε γάντια και μάσκα με γυαλιά και σκουπίζουμε με χαρτί κουζίνας τις πιθανές διαρροές και εκχυλίσεις".
--"η εκτόξευση της δακρυγόνου ουσίας δεν επηρεάζεται από την βροχή ή τη θερμότητα, φτάνει δε σε απόσταση 20 έως 30 μέτρων ανεξαρτήτως της φοράς του ανέμου, ακολούθως δε διαχύνεται (sic) ανάλογα με την φορά και την ένταση αυτού, φθάνοντας σε απόσταση 100-200 μέτρων".
Το CS σε όλες τις μελέτες αναφέρεται σαν επικίνδυνα βλαβερή ουσία. Έρευνες και εργαστηριακά πειράματα κατέληξαν στο συμπέρασμα οτι τα αποτελέσματα της ουσίας αυτής είναι τα πιο επικίνδυνα και πιο πολύπλοκα. Σε υψηλές συγκεντρώσεις προκαλείτε διατάραξη των χρωμοσωμάτων, γενετική μετάλλαξη και αύξηση του αριθμού των ανώμαλων χρωμοσωμάτων. Οι κίνδυνοι σωρευτικής έκθεσης αυξάνονται εξαιτίας του εθισμού στο CS.
Μια ομάδα πανεπιστημιακών του Χάρβαρντ, το 1989, επισήμανε οτι η πιθανότητα η κυανιούχα ρίζα της σύνθεσης του CS να εξελιχθεί σε κυάνιο, μολύνοντας τους ανθρώπινους ιστούς, παραμένει «αντικείμενο διαφωνίας». Ιδιαίτερα ανησυχητικές έκριναν τις πληροφορίες απο την Παλαιστίνη, οτι η χρήση CS συνδέεται με αύξηση στις αποβολές και γεννήσεις νεκρών παιδιών. Μια άλλη λεπτομέρεια αφορά την αθροιστική του ιδιότητα. Οι ποσότητες του δηλητηρίου που δέχεται ο οργανισμός μας διατηρούνται στο χρόνο και προστίθενται η μια στην άλλη με ανυπολόγιστες επιπτώσεις. Πρόκειται για το ίδιο ακριβώς πρόβλημα που οδήγησε στην απαγόρευση του φυτοφαρμάκου DDT.
Μια έκθεση του 2000 του Ευρωκοινοβουλίου αναφέρει : «Σε υψηλά επίπεδα έκθεσης, τοξικολογικές μελέτες σχετικές με την εισπνοή, δείχνουν οτι το CS μπορεί να προκαλέσει χημική πνευμονία και θανατηφόρο πνευμονικό οίδημα (τα θύματα πεθαίνουν πνιγμένα στα ίδια τους τα πνευμονικά υγρά). Επίσης πολύωρη έκθεση οδηγεί σε δυσλειτουργία των αεροφόρων οδών.
Μελέτες στομαχικής τοξικολογίας επισημαίνουν την ευκολία με την οποία προκαλεί σοβαρή διατρητική γαστρεντερίτιδα. Έκθεση ακόμα και σε χαμηλή συγκέντρωση CS ανεβάζει την πίεση της κυκλοφορίας και υπάρχει ιδιαίτερος κίνδυνος βλάβης στην υγεία ενηλίκων που βρίσκονται σε υπερένταση ή εχουν μη εντοπισμένο ανεύρισμα. Σε αρκετά υψηλά επίπεδα έχει συσχετιστεί με καρδιακή ανεπάρκεια, ζημιά στο συκώτι και θάνατο. CS απο βομβίδες έχει επίσης προκαλέσει οξέα μαζικά χημικά εγκαύματα.
Οι μακροπρόθεσμες επιδράσεις των χημικών είναι και οι περισσότερο επικίνδυνες : καρκινογενέσεις (κυρίως καρκίνος των πνευμόνων), τερατογενέσεις, γενετικές μεταλλαγές, προβλήματα κληρονομικότητας και αναπαραγωγής, αναπνευστικές ασθένειες, σχηματισμός όγκων. Στην διεθνή βιβλιογραφία, δίπλα στις μακροπρόθεσμες συνέπειες , αναφαιρετε το παράδειγμα κάτοικων ενός βιετναμικού χωριού οπου υπέστησαν επίθεση με δακρυγόνα απ’ τους αμερικανούς πεζοναύτες. 35 πέθαναν και 7 τυφλώθηκαν.
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
ΟΙ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΙ ΓΙΑ ΤΟ CS
«Yπάρχουν ανησυχίες για αυξημένα περιστατικά καρκινοπαθειών στους αστυνομικούς από τη μακροχρόνια χρήση των χημικών ουσιών», δηλώνει στο «Eθνος της Kυριακής» ο Kώστας Bουδούρης, γενικός γραμματέας της Πανελλήνιας Oμοσπονδίας Aστυνομικών Yπαλλήλων (ΠOAΣY). «H αγωνία μας είναι μεγάλη, καθώς κανείς δεν ξέρει τη σύσταση των ουσιών αυτών και τις βλαβερές συνέπειες που προκαλούν όχι μόνο στους αστυνομικούς, αλλά και στους διαδηλωτές». «Σύμφωνα με τις δικές μας πληροφορίες, ο καρκίνος θερίζει τους αστυνομικούς των MAT, ενώ έχουν αρχίσει να εμφανίζονται και περιστατικά σκλήρυνσης κατά πλάκας. Tι περιμένουμε δηλαδή, να γίνει επιδημία;», μας λέει ο Mίλτος Aνδρικόπουλος, υπεύθυνος του ΣYPIZA για τα Σώματα Aσφαλείας.
«H Aστυνομία χρησιμοποιεί αβασάνιστα τις πολεμικές χημικές ουσίες κατά κόρον, χωρίς να ξέρει το είδος της χημικής ουσίας ή τις επιπτώσεις στον ανθρώπινο οργανισμό», δηλώνει στο «Eθνος της Kυριακής» ο Bασίλης Kαπράλος, συνταγματάρχης, ειδικός πυροτεχνουργός του Στρατού Ξηράς. «Δύο είναι τα κύρια αέρια που χρησιμοποιεί η EΛ.AΣ.: τη χλωροκετοφαινόνη CN (Chloroacetophenone) που είναι ερεθιστική δακρυγόνος ουσία και τον αδαμσίτη DM (Adamsite), ερεθιστικό εμετικό αέριο που εμπεριέχουν οι κατακαιωμένου τύπου χειροβομβίδες και φιάλες που έχουν οι αστυνομικοί στις ζώνες τους. Tα αέρια είναι τοξικά, αλλά δεν θεωρούνται θανατηφόρα. Aπαγορεύεται πάντως να εισέρχονται στα μάτια και στους πνεύμονες», λέει ο ειδικός. Το DM χρησιμοποιείται συνήθως σε συνδυασμό με δακρυγόνο CN, ούτως ώστε λόγω της τάσης προς εμετό να αναγκαστεί ο «εχθρός» να αφαιρέσει τη μάσκα, οπότε υπόκειται στην επιρροή του δακρυγόνου. Σε αντίθεση με τις διαβεβαιώσεις των αρχών θεωρείτε σίγουρο ότι οι διαδηλωτές του Δεκεμβρη φιλοδωρήθηκαν με χειροβομβίδες 614CS.
Το άρθρο του Ιου της Κυριακης είναι αποκαλυπτικό σχετικά με την άποψη των αστυνομικών για τα χημικά. Συγκεκριμένα, τα συνδικάτα των ελλήνων αστυνομικών εκφράζουν έντονη ανησυχία, που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ίδια την άμεση εμπειρία των χειριστών του ακίνδυνου όπλου. «Πολλοί συνάδελφοι παραπονούνται πως αντιμετωπίζουν προβλήματα με αυτές τις ουσίες», εξηγεί ο γενικός γραμματέας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αστυνομικών Υπαλλήλων Γιάννης Μακρής. «Αν οι μάσκες έχουν παλιά φίλτρα, επιτρέπουν την εισαγωγή αερίου. Και στο δέρμα δημιουργεί φαγούρα και αν τρίψεις το μάτι σου... Ακόμα και μέσα στα λεωφορεία μετακίνησης των Δυνάμεων, σχεδόν πάντα υπάρχει κάποια διαρροή από τα κουτιά στα οποία φυλάσσονται αυτά τα χημικά. Σε παλιότερη συνάντησή μας με τον υπουργό είχαμε αναφερθεί και σ'αυτό. Ότι δηλαδή αντιμετωπίζουμε πρόβλημα μέσα στις κλούβες. Ο αέρας μυρίζει πολλές φορές από τις ουσίες». Σε ερώτηση προς το Κυριο Μακρη σχετικά με την επίσημη ενημέρωση που έχουν για τους κινδύνους της χρήσης, η απάντηση είναι πως «Δεν έχουμε δεί ποτέ γνωμάτευση του Γενικού Χημείου του Κράτους ή κάποιας άλλης αρμόδιας υπηρεσίας που να λέει καθαρά και ξάστερα πως δεν υπάρχει πρόβλημα. Θέλουμε να γίνει μια τέτοια έρευνα, έτσι ώστε κι εμείς να έχουμε μια επίσημη απάντηση. Τώρα ακούγονται διάφορα από διάφορες πλευρές, ότι είναι καρκινογόνες ουσίες. Δεν μπορώ να το γνωρίζω. Φυσικά, τις όποιες βλάβες επιφέρουν δε θα τις επιφέρουν μονάχα στους διαδηλωτές αλλά και σ' αυτούς που κάνουν τη χρήση. Κι ίσως αυτοί οι τελευταίοι να το δέχονται και σε μεγαλύτερη ένταση, γιατί η επαφή τους μ' αυτή την ουσία είναι συνεχόμενη...».
Η αγωγή κατά του ελληνικού δημοσίου για τα δακρυγόνα
Το Τριµελές Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών (18ο τµήµα) απέρριψε την αγωγή των δώδεκα συνολικά εναγόντων, οι οποίοι ζητούν από το Ελληνικό Δηµόσιο συνολικά το ποσό των 3,6 εκ. ευρώ ως χρηµατική ικανοποίηση με τον ισχυρισμό ότι χρησιμοποιήθηκαν σε βάρος τους «απρόκλητα, αναίτια, µαζικά και αδιάκριτα χηµικές ουσίες επικίνδυνες, οι οποίες οδηγούν ακόµη και στον θάνατο». Όμως, ο ισχυρισμός απορρίφθηκε ως «νόµικα αβάσιµος». Το δικαστήριο έκκρινε τα δακρυγόνα ακίνδυνα για την δημόσια υγεία και ότι η χρήση τους στις συγκεντρώσεις δεν είναι «καθαυτή παράνοµη», εφόσον κρίνεται ότι κινδυνεύει η σωµατική ακεραιότητα αστυνομικών ή άλλων τρίτων. Χαρακτήρισε τους διαδηλωτές παραβάτες του νόµου και τη χρησιμοποίηση δακρυγόνων από την ΕΛΑΣ ως συμβατή με «την αποστολή και τις υποχρεώσεις της για τη διαφύλαξη της δημόσιας τάξης». Το στοιχείο που αναφέρεται στα δικόγραφα ότι μόνο μέσα σ’ ένα απόγευμα είχαν μετρηθεί από τους διαδηλωτές τουλάχιστον 800 (!) δακρυγόνα ουδόλως ελήφθη υπόψη. Τέλος, απορρίπτει την επιδίκαση στους ενάγοντες του αιτούμενου ποσού ως χρηµατική αποζημίωση λόγω ηθικής βλάβης με την αιτιολογία ότι «ουδόλως απέδειξαν τις σωµατικές βλάβες που προβάλλουν ότι υπέστησαν άµεσα από τη ρίψη χηµικών κατά τη διάρκεια των εν λόγω συγκεντρώσεων».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου