(Review article from Rollo May, anxiety and psychosomatic symptoms)
by De-Lira
Στην διάρκεια των χρόνων έχει παρατηρηθεί ότι οι συγκινήσεις σαν το άγχος και το φόβο έχουν διαβρωτική σημασία για την υγεία του οργανισμού. Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα μπορούν να θεωρηθούν σαν ένας από τους τρόπους έκφρασης της συγκινησιακής ζωης, περισσότερο της ασυνείδητης, μια από της γλώσσες της, κάτι σαν τα όνειρα, τα ολισθήματα της γλώσσας και τη νευρωτική συμπεριφορά. Έχει παρατηρηθεί, αναφέρει ο Μαιη, ότι ένας αριθμός ασθενών με ψυχοσωματικές εκδηλώσεις, προέρχεται από οικογένειες με υπερπροστατευτικούς γονείς, κάτι που προδιαθέτει το παιδί στο άγχος. Ο Μαιη, παραθέτει την περίπτωση ενός γιατρού με υπερπροστατευτικούς γονείς που όταν αποφοίτησε από την ιατρική και άρχισε να δουλεύει σαν γιατρός, αναλαμβάνοντας τις επαγγελματικές του ευθύνες, εμφάνισε συμπτώματα άγχους και διάρροιας. Η διάρροια, σημειώνει ο συγγραφέας, ήταν αποτέλεσμα μιας οργανοποιημενης έκφρασης εχθρότητας στο γεγονός ότι αναγκαζόταν να γίνει ανεξάρτητος και υπεύθυνος. Ο Μαιη ενισχύει το επιχείρημα του κάνοντας αναφορά στον Saul, ο οποίος σημειώνει πως «τα κυρίαρχα γνωρίσματα των ασθματικών, είναι το υπερβολικό άγχος, η μικρή εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και η βαθιά εξάρτηση από τους γονείς», ερμηνεύοντας το άσθμα σαν μια αντίδραση στην πατρική υπερπροστασία.
Επεκτείνοντας την σκέψη του στις περιπτώσεις υπερπροστατευτικών γονιών, αναλύει την γαστρική λειτουργία ως αποτέλεσμα του άγχους. Συγκεκριμένα, συσχετίζει την γαστρική λειτουργία με την επιθυμία για φροντίδα, υποστήριξη, και μια μορφή εξαρτημένης αγάπης, φαινόμενα τα οποία ταυτίζονται άμεσα με το τάισμα από την μητέρα. Οι ανάλογες ανάγκες, λέει ο Μαιη, «είναι καταδικασμένες σε ματαίωση, εν μέρη λόγο του υπερβολικού τους χαρακτήρα και εν μέρη γιατί στον πολιτισμό μας πρέπει να απωθηθούν κάτω από το προσωπείο κάποιου που χαρακτηρίζεται από φιλοδοξία και σκληρή εργασία».
Στην συνέχεια προχωραει αναφέροντας μια έρευνα κατά την οποία καταγράφονται οι φυσιολογικές αντιδράσεις ασθενών που ανέπτυξαν έλκος στομάχου (ψυχοσωματική εκδήλωση). Με το να προκαλούν τα πρόσωπα να συζητούν για ζητήματα που προκαλούν άγχος, όπως ο γάμος η η επαγγελματική δραστηριότητα μπόρεσαν να συσχετίσουν τις μεταβολές της γαστρικής τους λειτουργίας. Διαπιστώθηκε λοιπόν πως όταν θίγονται ζητήματα που περιλαμβάνουν συγκρούσεις και άγχος, οι ασθενείς εμφάνιζαν αυξημένη γαστρική δραστηριότητα. Σε περιπτώσεις όπου οι γιατροί καθησύχαζαν τους ασθενείς και μετρίαζαν το άγχος τους, η γαστρική λειτουργία επέστρεφε στον κανονικό της ρυθμό. Ανάλογα αποτελέσματα υπήρξαν και στην μελέτη του control group (χωρίς έλκος) όπου εμφάνισαν την ίδια λειτουργία.
Για να ισχυροποιήσει την υπόθεση του σχετικά με την συσχέτιση του σωματικού συμπτώματος με ψυχικό αίτιο, ο Μαιη, αναφέρει ένα κλινικό περιστατικό, την περίπτωση ενός άνδρα 57 ετών, του Τομ. Μετά από ένα ατύχημα που είχε ως αποτέλεσμα τον αποκλεισμό του οισοφάγου του και ύστερα από αλλεπάλληλες εγχειρήσεις ο Τομ τρεφόταν εξωτερικά από χειρουργικό σωλήνα. Λόγο της δυσάρεστης ιδιομορφίας του οι ερευνητές είχαν την δυνατότητα να παρατηρούν μέσο της οπής, τον συγχρονισμό της γαστρικής λειτουργίας με τα συναισθήματα του. Παρατήρησαν ότι σε περιόδους φόβου η γαστρική του λειτουργία μειωνόταν κατακόρυφα, το ίδιο επίσης συνέβαινε όταν ο Τομ βίωνε συναισθήματα λύπης, αποθάρρυνσης και αυτομομφης. Στην αντίθετη περίπτωση, σε περιόδους άγχους, όπως και οι ελκοπαθείς ασθενείς που αναφέρθηκαν προηγούμενος, ο Τομ παρουσίαζε αυξημένη γαστρική δραστηριότητα, εμφανίζοντας τα ίδια αποτελέσματα όταν βίωνε συναισθήματα εχθρότητας και μνησικακίας. Βάση του ιστορικού του, ο Τομ ένιωθε πολύ εξαρτημένος από την μητέρα του, αν και δεν αισθανόταν πάντα αγάπη και ζεστασιά από τη σχέση τους. Την ίδια αμφιθυμία εξέφραζε και προς τους γιατρούς που ήταν υπεύθυνοι για την παρακολούθηση του, εκδήλωνε φανερή εξάρτηση η οποία μεταμορφωνόταν σε εχθρότητα αν ματαιωνόταν. Το τελικό συμπέρασμα είναι ότι ο Τομ εμφάνιζε αυξημένη γαστρική δραστηριότητα σε καταστάσεις σύγκρουσης. Κατά τον Μαιη, αυτό μπορεί να ερμηνευτεί με δυο τρόπους, σαν σωματική έκφραση των ψυχολογικά απωθημένων αναγκών για φροντίδα (αύξηση γαστρικών υγρών, αύξηση όρεξης, πχ βουλιμία) και δεύτερον, μια μορφή επιθετικότητας προς αυτούς που αρνούνται την επιθυμούμενη άνεση και ανακούφιση.
Τα παραπάνω παραδείγματα έχουν ως σκοπό να συγχρονίσουν την ψυχολογική καταπιεσμένη ανάγκη με την σωματική εκδήλωση. Ο Μαιη χρησιμοποιεί τα παραπάνω για να εκφράσει την θεώρηση του ως προς την έννοια της σωματοποίησης σαν μια μετατόπιση της ευθύνης από τον άνθρωπο που βιώνει το πρόβλημα, στην οργανική εκδήλωση και συνάμα στην αρρώστια. Όταν ένα άτομο βιώνει μια συγκρουσιακή κατάσταση η οποία συνεχίζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν μπορεί να λυθεί σε συνειδητό επίπεδο, τότε εμφανίζονται σωματικά συμπτώματα διαφόρων τύπων. Αυτά είναι ένα είδος γλώσσας του σώματος. Ένα παράδειγμα θα μπορούσαν να είναι τα συμπτώματα υστερικής μετατροπής, όπως η υστερική τύφλωση σε καταστάσεις τρόμου (πχ στρατιώτες σε πόλεμο, το πρόσωπο δεν αντέχει να δει), η η υστερική παράλυση του μυϊκού συστήματος. Πέρα από τις υστερικές μετατροπές, ο Μαιη αναφέρει παραδείγματα λοιμωδών ασθενειών όπως η φυματίωση για την οποία πιθανολογεί ότι ίσως να έχει να κάνει με απωθημένη αποθάρρυνση που σχετίζεται με χρόνιες καταστάσεις σύγκρουσης σε ψυχικό επίπεδο η οποίες μεταφέρονται στο σωματικό. Στην συνέχεια, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, «σε περιπτώσεις ψυχοσωματικών εκδηλώσεων, ο οργανισμός προσπαθεί να επιλύσει μια κατάσταση σύγκρουσης, μια σύγκρουση που χαρακτηρίζεται στην υποκειμενική (ψυχική) της πλευρά από άγχος και στην αντικειμενική (σωματική) από την εκδήλωση της αρρώστιας. Το σωματικό σύμπτωμα, όταν αυτό υπάρχει, είναι μια έκφραση της προσπάθειας του οργανισμού για επίλυση της σύγκρουσης».
Κρατώντας αυτό σαν αρχή του, επεκτείνει το θεωρητικό του πλαίσιο στο κοινωνικό σύνολο και στον σύγχρονο πολιτισμό. Ο Μαιη υποστηρίζει ότι οι μορφές συμπεριφοράς που είναι απωθημένες σ ένα δεδομένο πολιτισμό, είναι πιο πιθανό να αποτελέσουν λόγους ανάδυσης ψυχικών και σωματικών συμπτωμάτων. Στην βικτωριανή εποχή του Φρόιντ, η απώθηση της σεξουαλικότητας ήταν ο κύριος δείκτης δημιουργίας συμπτωμάτων. Στον Αμερικανικό πολιτισμό της δεκαετίας του 40, όπως λέει η Horney, η απώθηση της εχθρότητας ήταν πιο συχνή από την απώθηση της σεξουαλικότητας με αποτέλεσμα να συνδέετε περισσότερο με τα ψυχοσωματικά συμπτώματα. Σήμερα, είναι πολύ πιο σπάνιο να συναντήσουμε υστερικά άτομα σε ψυχοθεραπεία. Οι περισσότεροι ασθενείς υποστηρίζει ο Μαιη είναι ψυχαναγκαστικοί η καταθλιπτικοί πράγμα που σχετίζει με την υπέρ-συνειδηση της εποχής μας.
Πέρα από την υπέρ-συνείδηση ο Μαιη υποστηρίζει ότι πολλά από τα ψυχοσωματικά συμπτώματα έχουν να κάνουν σε μεγάλο βαθμό με την ανεσταλμένη επικοινωνία που χαρακτηρίζει την εποχή μας. Η άποψη αυτή στηρίζεται από έρευνες που έγιναν σε στρατιώτες στο πόλεμο όπου αυτοί που είχαν μεγαλύτερη ευχέρεια στην επικοινωνία και μιλούσαν για τα ζητήματα τους ήταν λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν υστερικά συμπτώματα. Ο Μαιη πιστεύει ότι τα ψυχοσωματικά προβλήματα οφείλονται στην αδυναμία του ατόμου να αντέχει το ασυνείδητο άγχος, μια αδυναμία να το μετατρέπει σε συνειδητό και να το αντιμετωπίζει. Οι περισσότερες ενδείξεις δείχνουν προς την άποψη ότι τα άγχη και οι φόβοι που έχουν αποκλειστεί από την συνείδηση είναι μεγαλύτερης σημασίας καταλήγοντας ότι όσο πιο φανερό το άγχος και συχνότερη η εκδήλωση του σε νευρωτική συμπεριφορά, τόσο λιγότερο βαριά είναι η εμφάνιση ψυχοσωματικού συμπτώματος. Η νευρωτική συμπεριφορά είναι η εκδήλωση του άγχους, η αντιμετώπιση του στο επίπεδο της λειτουργίας, άρα, μπορούμε να πούμε πως οι ψυχοσωματικές εκδηλώσεις είναι βασικό προϊόν ανεσταλμένης επικοινωνίας. Η άποψη του Μαιη ταυτίζεται με αυτή του Φρόιντ που υποστηρίζει πως «το σύμπτωμα είναι δεσμευμένο άγχος», δηλαδή άγχος που έχει συγκροτημένη μορφή, έχει αποκρυσταλοποιηθει σε έλκος, ταχυπαλμία η άλλο σύμπτωμα.
Σε επίπεδο θεραπείας τώρα, ο Μαιη τονίζει πως θα ήταν επικίνδυνο να θεραπευτούν τα σωματικά συμπτώματα άγχους των ασθενών πριν διευκρινιστεί η αιτία και ο λόγος του άγχους. Η ύπαρξη του σωματικού συμπτώματος δείχνει την αδυναμία του ατόμου να χειριστεί το ίδιο του το άγχος αποτελώντας μια άμυνα σε περεταίρω αγχώδεις καταστάσεις. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το ότι όταν εμφανίζεται το οργανικό σύμπτωμα, το άγχος σταδιακά υποχωρεί και όταν κάποια οργανικά συμπτώματα του έλκους για παράδειγμα, θεραπεύονται, τότε το άγχος επανέρχεται. Ο Μαιη υποστηρίζει ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει καθώς το άτομο με την απαλλαγή από το σωματικό σύμπτωμα και την επανάκτηση της υγείας του, είναι πια έτοιμο να αναλάβει τις ευθύνες του και να επιστρέψει στην ζωή που έκανε πριν. Με λίγα λόγια, η σωματική ασθένεια των ανακούφιζε από τις επαγγελματικές, οικογενειακές και οποιεσδήποτε άλλες ευθύνες, προσφέροντας προστασία.
Ολοκληρώνοντας το άρθρο ο Μαιη διαχωρίζει τη θέση του από την υπόθεση του Φρόιντ σχετικά με το άγχος και την σωματοποίηση, δηλαδή την θεωρία της λίμπιντο. Η Φροϋδική θεωρία του άγχους υποστηρίζει ότι το σωματικό σύμπτωμα είναι αποτέλεσμα συγκρατημένης λίμπιντο. Αν η λίμπιντο δεν μπορεί να εκφορτιστεί φυσιολογικά, παίρνει την μορφή άγχους και στην συνέχεια μορφοποιείτε σε σωματική εκδήλωση. Η άποψη του Μαιη είναι ότι το άγχος δεν δημιουργείτε από την αναστολή των σεξουαλικών ορμών αλλά είναι προϊόν σύγκρουσης καθώς το άτομο βρίσκεται σε μια απειλητική κατάσταση που δεν μπορεί να χειριστεί. Τονίζει επίσης ότι η σύγκρουση μπορεί να προκύπτει από την παρουσία της λίμπιντο (σεξουαλικές ορμές), αλλά το ουσιαστικό θέμα είναι η σύγκρουση και όχι το σεξ. Ουσιαστικά, προσαρμόζει την θεωρία του Φρόιντ για το άγχος στην κατάσταση του σημερινού πολιτισμού όπου οι συγκρούσεις είναι διαφορετικές από αυτές που αντιμετώπιζε ο Φρόιντ στην εποχή του.
by De-Lira
Στην διάρκεια των χρόνων έχει παρατηρηθεί ότι οι συγκινήσεις σαν το άγχος και το φόβο έχουν διαβρωτική σημασία για την υγεία του οργανισμού. Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα μπορούν να θεωρηθούν σαν ένας από τους τρόπους έκφρασης της συγκινησιακής ζωης, περισσότερο της ασυνείδητης, μια από της γλώσσες της, κάτι σαν τα όνειρα, τα ολισθήματα της γλώσσας και τη νευρωτική συμπεριφορά. Έχει παρατηρηθεί, αναφέρει ο Μαιη, ότι ένας αριθμός ασθενών με ψυχοσωματικές εκδηλώσεις, προέρχεται από οικογένειες με υπερπροστατευτικούς γονείς, κάτι που προδιαθέτει το παιδί στο άγχος. Ο Μαιη, παραθέτει την περίπτωση ενός γιατρού με υπερπροστατευτικούς γονείς που όταν αποφοίτησε από την ιατρική και άρχισε να δουλεύει σαν γιατρός, αναλαμβάνοντας τις επαγγελματικές του ευθύνες, εμφάνισε συμπτώματα άγχους και διάρροιας. Η διάρροια, σημειώνει ο συγγραφέας, ήταν αποτέλεσμα μιας οργανοποιημενης έκφρασης εχθρότητας στο γεγονός ότι αναγκαζόταν να γίνει ανεξάρτητος και υπεύθυνος. Ο Μαιη ενισχύει το επιχείρημα του κάνοντας αναφορά στον Saul, ο οποίος σημειώνει πως «τα κυρίαρχα γνωρίσματα των ασθματικών, είναι το υπερβολικό άγχος, η μικρή εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και η βαθιά εξάρτηση από τους γονείς», ερμηνεύοντας το άσθμα σαν μια αντίδραση στην πατρική υπερπροστασία.
Επεκτείνοντας την σκέψη του στις περιπτώσεις υπερπροστατευτικών γονιών, αναλύει την γαστρική λειτουργία ως αποτέλεσμα του άγχους. Συγκεκριμένα, συσχετίζει την γαστρική λειτουργία με την επιθυμία για φροντίδα, υποστήριξη, και μια μορφή εξαρτημένης αγάπης, φαινόμενα τα οποία ταυτίζονται άμεσα με το τάισμα από την μητέρα. Οι ανάλογες ανάγκες, λέει ο Μαιη, «είναι καταδικασμένες σε ματαίωση, εν μέρη λόγο του υπερβολικού τους χαρακτήρα και εν μέρη γιατί στον πολιτισμό μας πρέπει να απωθηθούν κάτω από το προσωπείο κάποιου που χαρακτηρίζεται από φιλοδοξία και σκληρή εργασία».
Στην συνέχεια προχωραει αναφέροντας μια έρευνα κατά την οποία καταγράφονται οι φυσιολογικές αντιδράσεις ασθενών που ανέπτυξαν έλκος στομάχου (ψυχοσωματική εκδήλωση). Με το να προκαλούν τα πρόσωπα να συζητούν για ζητήματα που προκαλούν άγχος, όπως ο γάμος η η επαγγελματική δραστηριότητα μπόρεσαν να συσχετίσουν τις μεταβολές της γαστρικής τους λειτουργίας. Διαπιστώθηκε λοιπόν πως όταν θίγονται ζητήματα που περιλαμβάνουν συγκρούσεις και άγχος, οι ασθενείς εμφάνιζαν αυξημένη γαστρική δραστηριότητα. Σε περιπτώσεις όπου οι γιατροί καθησύχαζαν τους ασθενείς και μετρίαζαν το άγχος τους, η γαστρική λειτουργία επέστρεφε στον κανονικό της ρυθμό. Ανάλογα αποτελέσματα υπήρξαν και στην μελέτη του control group (χωρίς έλκος) όπου εμφάνισαν την ίδια λειτουργία.
Για να ισχυροποιήσει την υπόθεση του σχετικά με την συσχέτιση του σωματικού συμπτώματος με ψυχικό αίτιο, ο Μαιη, αναφέρει ένα κλινικό περιστατικό, την περίπτωση ενός άνδρα 57 ετών, του Τομ. Μετά από ένα ατύχημα που είχε ως αποτέλεσμα τον αποκλεισμό του οισοφάγου του και ύστερα από αλλεπάλληλες εγχειρήσεις ο Τομ τρεφόταν εξωτερικά από χειρουργικό σωλήνα. Λόγο της δυσάρεστης ιδιομορφίας του οι ερευνητές είχαν την δυνατότητα να παρατηρούν μέσο της οπής, τον συγχρονισμό της γαστρικής λειτουργίας με τα συναισθήματα του. Παρατήρησαν ότι σε περιόδους φόβου η γαστρική του λειτουργία μειωνόταν κατακόρυφα, το ίδιο επίσης συνέβαινε όταν ο Τομ βίωνε συναισθήματα λύπης, αποθάρρυνσης και αυτομομφης. Στην αντίθετη περίπτωση, σε περιόδους άγχους, όπως και οι ελκοπαθείς ασθενείς που αναφέρθηκαν προηγούμενος, ο Τομ παρουσίαζε αυξημένη γαστρική δραστηριότητα, εμφανίζοντας τα ίδια αποτελέσματα όταν βίωνε συναισθήματα εχθρότητας και μνησικακίας. Βάση του ιστορικού του, ο Τομ ένιωθε πολύ εξαρτημένος από την μητέρα του, αν και δεν αισθανόταν πάντα αγάπη και ζεστασιά από τη σχέση τους. Την ίδια αμφιθυμία εξέφραζε και προς τους γιατρούς που ήταν υπεύθυνοι για την παρακολούθηση του, εκδήλωνε φανερή εξάρτηση η οποία μεταμορφωνόταν σε εχθρότητα αν ματαιωνόταν. Το τελικό συμπέρασμα είναι ότι ο Τομ εμφάνιζε αυξημένη γαστρική δραστηριότητα σε καταστάσεις σύγκρουσης. Κατά τον Μαιη, αυτό μπορεί να ερμηνευτεί με δυο τρόπους, σαν σωματική έκφραση των ψυχολογικά απωθημένων αναγκών για φροντίδα (αύξηση γαστρικών υγρών, αύξηση όρεξης, πχ βουλιμία) και δεύτερον, μια μορφή επιθετικότητας προς αυτούς που αρνούνται την επιθυμούμενη άνεση και ανακούφιση.
Τα παραπάνω παραδείγματα έχουν ως σκοπό να συγχρονίσουν την ψυχολογική καταπιεσμένη ανάγκη με την σωματική εκδήλωση. Ο Μαιη χρησιμοποιεί τα παραπάνω για να εκφράσει την θεώρηση του ως προς την έννοια της σωματοποίησης σαν μια μετατόπιση της ευθύνης από τον άνθρωπο που βιώνει το πρόβλημα, στην οργανική εκδήλωση και συνάμα στην αρρώστια. Όταν ένα άτομο βιώνει μια συγκρουσιακή κατάσταση η οποία συνεχίζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν μπορεί να λυθεί σε συνειδητό επίπεδο, τότε εμφανίζονται σωματικά συμπτώματα διαφόρων τύπων. Αυτά είναι ένα είδος γλώσσας του σώματος. Ένα παράδειγμα θα μπορούσαν να είναι τα συμπτώματα υστερικής μετατροπής, όπως η υστερική τύφλωση σε καταστάσεις τρόμου (πχ στρατιώτες σε πόλεμο, το πρόσωπο δεν αντέχει να δει), η η υστερική παράλυση του μυϊκού συστήματος. Πέρα από τις υστερικές μετατροπές, ο Μαιη αναφέρει παραδείγματα λοιμωδών ασθενειών όπως η φυματίωση για την οποία πιθανολογεί ότι ίσως να έχει να κάνει με απωθημένη αποθάρρυνση που σχετίζεται με χρόνιες καταστάσεις σύγκρουσης σε ψυχικό επίπεδο η οποίες μεταφέρονται στο σωματικό. Στην συνέχεια, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, «σε περιπτώσεις ψυχοσωματικών εκδηλώσεων, ο οργανισμός προσπαθεί να επιλύσει μια κατάσταση σύγκρουσης, μια σύγκρουση που χαρακτηρίζεται στην υποκειμενική (ψυχική) της πλευρά από άγχος και στην αντικειμενική (σωματική) από την εκδήλωση της αρρώστιας. Το σωματικό σύμπτωμα, όταν αυτό υπάρχει, είναι μια έκφραση της προσπάθειας του οργανισμού για επίλυση της σύγκρουσης».
Κρατώντας αυτό σαν αρχή του, επεκτείνει το θεωρητικό του πλαίσιο στο κοινωνικό σύνολο και στον σύγχρονο πολιτισμό. Ο Μαιη υποστηρίζει ότι οι μορφές συμπεριφοράς που είναι απωθημένες σ ένα δεδομένο πολιτισμό, είναι πιο πιθανό να αποτελέσουν λόγους ανάδυσης ψυχικών και σωματικών συμπτωμάτων. Στην βικτωριανή εποχή του Φρόιντ, η απώθηση της σεξουαλικότητας ήταν ο κύριος δείκτης δημιουργίας συμπτωμάτων. Στον Αμερικανικό πολιτισμό της δεκαετίας του 40, όπως λέει η Horney, η απώθηση της εχθρότητας ήταν πιο συχνή από την απώθηση της σεξουαλικότητας με αποτέλεσμα να συνδέετε περισσότερο με τα ψυχοσωματικά συμπτώματα. Σήμερα, είναι πολύ πιο σπάνιο να συναντήσουμε υστερικά άτομα σε ψυχοθεραπεία. Οι περισσότεροι ασθενείς υποστηρίζει ο Μαιη είναι ψυχαναγκαστικοί η καταθλιπτικοί πράγμα που σχετίζει με την υπέρ-συνειδηση της εποχής μας.
Πέρα από την υπέρ-συνείδηση ο Μαιη υποστηρίζει ότι πολλά από τα ψυχοσωματικά συμπτώματα έχουν να κάνουν σε μεγάλο βαθμό με την ανεσταλμένη επικοινωνία που χαρακτηρίζει την εποχή μας. Η άποψη αυτή στηρίζεται από έρευνες που έγιναν σε στρατιώτες στο πόλεμο όπου αυτοί που είχαν μεγαλύτερη ευχέρεια στην επικοινωνία και μιλούσαν για τα ζητήματα τους ήταν λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν υστερικά συμπτώματα. Ο Μαιη πιστεύει ότι τα ψυχοσωματικά προβλήματα οφείλονται στην αδυναμία του ατόμου να αντέχει το ασυνείδητο άγχος, μια αδυναμία να το μετατρέπει σε συνειδητό και να το αντιμετωπίζει. Οι περισσότερες ενδείξεις δείχνουν προς την άποψη ότι τα άγχη και οι φόβοι που έχουν αποκλειστεί από την συνείδηση είναι μεγαλύτερης σημασίας καταλήγοντας ότι όσο πιο φανερό το άγχος και συχνότερη η εκδήλωση του σε νευρωτική συμπεριφορά, τόσο λιγότερο βαριά είναι η εμφάνιση ψυχοσωματικού συμπτώματος. Η νευρωτική συμπεριφορά είναι η εκδήλωση του άγχους, η αντιμετώπιση του στο επίπεδο της λειτουργίας, άρα, μπορούμε να πούμε πως οι ψυχοσωματικές εκδηλώσεις είναι βασικό προϊόν ανεσταλμένης επικοινωνίας. Η άποψη του Μαιη ταυτίζεται με αυτή του Φρόιντ που υποστηρίζει πως «το σύμπτωμα είναι δεσμευμένο άγχος», δηλαδή άγχος που έχει συγκροτημένη μορφή, έχει αποκρυσταλοποιηθει σε έλκος, ταχυπαλμία η άλλο σύμπτωμα.
Σε επίπεδο θεραπείας τώρα, ο Μαιη τονίζει πως θα ήταν επικίνδυνο να θεραπευτούν τα σωματικά συμπτώματα άγχους των ασθενών πριν διευκρινιστεί η αιτία και ο λόγος του άγχους. Η ύπαρξη του σωματικού συμπτώματος δείχνει την αδυναμία του ατόμου να χειριστεί το ίδιο του το άγχος αποτελώντας μια άμυνα σε περεταίρω αγχώδεις καταστάσεις. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το ότι όταν εμφανίζεται το οργανικό σύμπτωμα, το άγχος σταδιακά υποχωρεί και όταν κάποια οργανικά συμπτώματα του έλκους για παράδειγμα, θεραπεύονται, τότε το άγχος επανέρχεται. Ο Μαιη υποστηρίζει ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει καθώς το άτομο με την απαλλαγή από το σωματικό σύμπτωμα και την επανάκτηση της υγείας του, είναι πια έτοιμο να αναλάβει τις ευθύνες του και να επιστρέψει στην ζωή που έκανε πριν. Με λίγα λόγια, η σωματική ασθένεια των ανακούφιζε από τις επαγγελματικές, οικογενειακές και οποιεσδήποτε άλλες ευθύνες, προσφέροντας προστασία.
Ολοκληρώνοντας το άρθρο ο Μαιη διαχωρίζει τη θέση του από την υπόθεση του Φρόιντ σχετικά με το άγχος και την σωματοποίηση, δηλαδή την θεωρία της λίμπιντο. Η Φροϋδική θεωρία του άγχους υποστηρίζει ότι το σωματικό σύμπτωμα είναι αποτέλεσμα συγκρατημένης λίμπιντο. Αν η λίμπιντο δεν μπορεί να εκφορτιστεί φυσιολογικά, παίρνει την μορφή άγχους και στην συνέχεια μορφοποιείτε σε σωματική εκδήλωση. Η άποψη του Μαιη είναι ότι το άγχος δεν δημιουργείτε από την αναστολή των σεξουαλικών ορμών αλλά είναι προϊόν σύγκρουσης καθώς το άτομο βρίσκεται σε μια απειλητική κατάσταση που δεν μπορεί να χειριστεί. Τονίζει επίσης ότι η σύγκρουση μπορεί να προκύπτει από την παρουσία της λίμπιντο (σεξουαλικές ορμές), αλλά το ουσιαστικό θέμα είναι η σύγκρουση και όχι το σεξ. Ουσιαστικά, προσαρμόζει την θεωρία του Φρόιντ για το άγχος στην κατάσταση του σημερινού πολιτισμού όπου οι συγκρούσεις είναι διαφορετικές από αυτές που αντιμετώπιζε ο Φρόιντ στην εποχή του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου